İngiltere hükümeti 'aşırılık' tanımını değiştiriyor

İngiltere hükümeti, ülkenin "demokratik değerlerini koruma" amacıyla "aşırılık" kavramı için yeni bir tanım getirildiğini açıkladı. Buna göre, "şiddet, nefret ya da hoşgörüsüzlüğe" dayalı bir ideolojiyi destekleyen grupların kamu fonlarından faydalanması ve yetkililerle görüşmesi engellenecek.

Yerel Yönetimler, İskan ve Topluluklar Bakanı Michael Gove, bugün Avam Kamarası'nda açıkladığı yeni tanım kapsamında değerlendirmeye alınacak beş örgütün ismini verdi. Başbakanlık ofisi, yeni tanımın kapsamına giren grupların tam listesinin önümüzdeki haftalarda açıklanacağını söyledi. Aşırılık konusu son haftalarda siyasi gündeme damgasını vurmuş, Başbakan Rishi Sunak iki hafta önce yaptığı bir konuşmada aşırılığı, "demokrasiye yönelik bir tehdit" olarak nitelendirmişti. Yeni aşırılık tanımı nedir? Yeni tanıma göre aşırılık şu şekilde ifade ediliyor: "Şiddet, nefret ya da hoşgörüsüzlüğe dayanan ve aşağıdaki amaçları taşıyan bir ideolojinin desteklenmesi ya da ilerletilmesidir: 1. Başkalarının temel hak ve özgürlüklerini ortadan kaldırmayı veya yok etmeyi; veya 2. Birleşik Krallık'ın liberal parlamenter demokrasi ve demokratik haklar sistemini zayıflatmak, devirmek veya değiştirmek; veya 3. (1) veya (2)'deki sonuçları elde etmeleri için başkalarına kasıtlı olarak izin veren bir ortam yaratmak" Hükümet, bu tanımın 2011 yılında getirilen bir önceki tanıma göre "daha dar ve daha kesin" olduğunu söylüyor. Aşırılık listesine girebilecek gruplar hangileri? Bakan Gove, ismini açıkladığı gruplardan üçünün "İslamcı yönelimi" konusunda endişeleri olduğunu söyledi. Ayrıca "Neo-Nazi ideolojisini" desteklediğini söylediği iki grubun da bu çerçevede inceleneceğini kaydetti. Bu gruplar şunlar: Britanya Nasyonal Sosyalist Hareketi (British National Socialist Movement - neo-Nazi örgütü) Yurtsever Alternatif (Patriotic Alternative – neo-Nazi örgütü) Britanya Müslüman Birliği - Müslüman Kardeşler'in Britanya kolu (Muslim Association of Britain) Cage ('teröre karşı savaş' gerekçesiyle ABD'nin Guantanamo üssünde gözaltında tuttuğu tutuklular için kampanya yürüten grup) MEND (Muslim Engagement and Development – Müslüman Katılımı ve Gelişimi adlı STK) Gove, "Aşırılık tanımımıza uyup uymadıklarını değerlendirmek için bu ve diğer kuruluşlardan hesap soracağız ve uygun şekilde harekete geçeceğiz" dedi. Bakan Gove, milletvekillerine "İslamcılık ile İslam karıştırılmamalıdır. İslam büyük bir inançtır... İslamcılık totaliter bir ideolojidir" diye konuştu. MEND, yeni tanımın "sivil özgürlüklere yönelik bariz bir saldırı" olduğunu söylerken, Britanya Müslüman Birliği bunu "muhalif sesleri bastırmaya yönelik bir çaba" olarak nitelendirdi. Cage, "hükümetin otoriterliğe derin dalışına meydan okuyacağını" söyledi. Patriotic Alternative ise bunun "totaliter bir devlete doğru atılan tehlikeli bir adım" olduğunu söyledi. Aşırılık yanlısı olarak nitelenen gruplar, yargı tarafından gözden geçirilmesi yoluyla hükümetin kararına itiraz edebilecekler. Hükümet yeni tanım ihtiyacını nasıl açıkladı? Gove milletvekillerine Birleşik Krallık'ın değerlerinin aşırılık yanlısı gruplar tarafından "tehdit altında" olduğunu söyledi. Bu grupların gençleri radikalleştirdiğini ve toplumlar arasında "daha fazla kutuplaşma" yarattığını dile getirdi. Gove, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmanın Yahudi düşmanlığı ve Müslüman karşıtı nefret suçlarında "korkunç bir artışa" yol açtığını da sözlerine ekledi. Bu ayın başlarında Başbakan Rishi Sunak, demokrasinin aşırılık yanlıları tarafından hedef alındığı ve "bizi parçalamaya çalışan güçler" olduğu uyarısında bulundu. Sunak ayrıca polis şeflerini, "demokratik yönetimin yerini çete yönetiminin aldığına dair artan bir fikir birliği" konusunda da uyardı. İşçi Partisi lideri Keir Starmer, Sunak'ın "birliği savunma ve kabul edilemez ve korkutucu davranışları kınama konusunda haklı olduğunu" söyledi. İşçi Partisi lider yardımcısı Angela Rayner, partisinin "iyi niyet" içinde hükümetle çalışacağını kaydetti, ancak politikaların "insanları birleştirmesi" gerektiği konusunda uyardı. Eleştiriler neler? İşçi Partili Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, hükümetin yeni aşırılık politikasının bazı grupları yeraltına çekebileceğinden ve bölünmeleri azaltmak yerine arttırabileceğinden endişe duyduğunu söyledi. İktidardaki Muhafazakar Parti'den üç eski içişleri bakanı bu hafta kaleme aldıkları açık mektupta hükümeti, genel seçim yılında aşırıcılığı, siyasi puan toplamak için kullanmaması yönünde uyardı. Mektupta, "aşırıcılığa ilişkin ortak bir anlayış ve bunu önlemeye yönelik dayanıklı bir strateji oluşturmak" için partiler arası bir çalışmaya ihtiyaç duyulduğu belirtildi. Hükümetin "terörizm mevzuatını" bağımsız olarak gözden geçiren Jonathan Hall, "Aşırılık tanımını güncellemeye yönelik her girişim başarısız oldu çünkü neyi önlemeye çalıştığınız asla net değil" diyerek bu girişimi eleştirdi. BBC Politika Muhabiri Henry Zeffman'a göre hükümet, özellikle Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e yönelik saldırıları ve ardından Gazze'de yaşananlar sonrası yükselen aşırılık dalgasıyla başa çıkabilmek için yeni bir tanım ihtiyacını gündeme getirdi. Zeffman, hükümetin yaklaşımına yönelik eleştirileri iki başlıkta özetliyor: 1) Daha fazla bölünme yaratma riski: Canterbury ve York Başpiskoposları bu yönde uyarıda bulundu. Bazı İşçi Partisi milletvekilleri de aynı görüşte. Muhafazakar Parti'den üç eski içişleri bakanı da, "aşırıcılığın siyasallaşmasına" karşı uyarıda bulundu. 2) İfade özgürlüğü açısından sonuçları: Muhafazakar Parti'nin bazı milletvekilleri de Kürtaj karşıtı kampanyacılar ya da toplumsal cinsiyet eleştirisi yapan görüşlere sahip kişilerin de yeni tanımın kapsamına girebileceğinden endişe ediyor. Ayrıca, yasal itirazlar karşısında durumun karmaşık bir hal alabileceği uyarısında bulunuluyor. Yeni tanımın ne tür grupları kapsadığı, hükümetin birkaç hafta içinde yeni aşırılık yanlısı grupların listesini sınıflandırmaya göre yayımladığında anlaşılacak. Başbakan Sunak'tan 'aşırılık zehri' uyarısı Başbakan Rishi Sunak, Filistin yanlısı tutumuyla bilinen George Galloway'in Rochdale'deki ara seçimleri kazanması ardından 1 Mart'ta Başbakanlıkta yaptığı konuşmada "İslamcı aşırılık yanlıları ve aşırı sağcı gruplar zehir yayıyor" demişti. Sunak "Bu zehir aşırıcılıktır. Bir halk olarak kendimize ve ortak geleceğimize olan güvenimizi tüketmeyi amaçlıyor" diye konuşmuştu. İngiltere'de bu yıl yapılması beklenen genel seçim öncesi son kamuoyu yoklamaları, İşçi Partisi'nin 2010'dan bu yana iktidarda olan Muhafazakâr Parti'nin açık farkla önünde olduğunu gösteriyor.