Türkiye’nin "yapay zeka" hedefleri büyük

Yapay zeka son dönemin en hızlı gelişen teknoloji konusu olmayı sürdürüyor. Türkiye’nin de yapay zeka konusunda hedefleri büyük. Yapay zeka günlük yaşamın içine katılacak, okulu terk edebilecek öğrenciden, bireyin hangi spor branşına yeteneği olduğuna, hastalıkların teşhisine kadar bir çok konuda yapay zeka kullanılacak.

Makinelerin, insan ve hayvanların gösterdiği şekilde sorun çözme becerisi gösterebilmesine ve bunu kendi çıkarımları ile yapabilmesine basitçe yapay zeka deniliyor. Genel yapay zeka ile insansı düşünce ve çıkarım üreten makine zekası kastedilirken, genellikle belli bir konuda uzmanlaşan işletim sistemleri de yapay zeka olarak adlandırılıyor ve kullanılıyor. Sosyal medya şirketlerinin yapay zekayı fazlaca kullanmaya başlamasıyla konu daha popüler hale gelse de bir çok ülke konuya stratejik yaklaşıyor ve günlük yaşama daha fazla entegre etmeye çalışıyor.   Stratejik hedefler Türkiye de yapay zeka’yı devlet meselesi olarak ele almış ve Cumhurbaşkanlığı Dijital dönüşüm Ofisi ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, ‘Ulusal yapay zeka Stratejisi 2021-2025’ yayınlanmıştı. 2024-25 Ulusal yapay zeka Eylem Planı olarak güncellenen strateji, uygulamaya konuldu. Yürürlükteki eylem planına göre Türkiye’nin yapay zeka’da 6 stratejik hedefi var: Uzmanları yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak, Araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek, Kaliteli veriye ve teknik altyapıya erişim imkanlarını genişletmek, Sosyoekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeler yapmak, Uluslararası işbirliklerini güçlendirmek, Yapısal ve işgücü dönüşümü hızlandırmak.     Öncelik günlük yaşamda yapay zeka konusunda sadece şirketler düzeyinde değil, ülkeler düzeyinde de ciddi bir rekabet söz konusu. Ulusal yapay zeka Stratejisi Yönlendirme Kurulu bugüne kadar dört toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda dijital dönüşüm, yapay zeka temelli uygulamalarla ilerlemesi benimsendi. Yapay zeka çözümleri ile Türkiye’nin küresel rekabet gücü artırılırken hedeflere ulaşılması durumunda, Türk vatandaşlarının günlük yaşamında daha fazla yer bulacak.     Her alanda faydalanılacak Yapay zeka’dan hastaların tıbbi geçmişleri ve veri analizleriyle, olası teşhisleri ve tedavi yöntemleri önerilmesi için yararlanılacak. Biometri ölçüm verileri analiz edilerek, ‘Sportif Yetenek Taraması Programı’ ile potansiyel sporcu adayları belirlenecek. Güvenlik kaygısı olmayan yerli ve milli Türkçe Büyük Dil Modeli geliştirilecek. Okulu terk etme durumu olan öğrencilerin tahmin edilmesi için ‘Erken Uyarı Sistemi’ geliştirilecek. Sosyal yardımlara yönelik suiistimallerin engellenmesi ve ihtiyaç sahiplerinin doğru tespit edilmesinde kullanılacak. Vergi kaçırma ve hatalı beyannamelerin önlenmesinde yararlanılacak. Stratejik tarım ürünlerinin tespiti ve rekolte tahmini yapılacak. Ulusal Yargı Ağı Projesi’nde evrak analizi, sınıflandırması, özetlenmesi, anlamlandırılması konusunda faydalanılacak.     2025-2030 hazırlanıyor Yapay zeka çalışmaları Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında sürdürülüyor.  Bu kapsamda ulusal yapay zeka Stratejisi 2026 ve sonrası için çalışmalar da sürüyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK’ın öncülük ettiği çalışmalar, halen yürürlükte olan stratejik planın amaç ve tedbirleri yerine getirip getirmediğini değerlendirecek ve yeni hedefler ortaya koyacak.     5 öncelikle alan 2030 yılında yapay zeka teknolojisinin pazar büyüklüğünün 1,85 milyar dolara ulaşması bekleniyor. yapay zeka dalgası, 300 milyon tam zamanlı işi etkileyecek. Bu gelişmeye hazırlıklı olmak için TÜBİTAK yapay zeka Enstitüsü tarafından Ekosistem Çağrısı ile sektörün işbirliği yapılıyor ve projeler destekleniyor. 2025 için başvurular 15 Mayıs’ta alınmaya başlandı. Başvurular 31 Ağustos’a kadar yapılabilecek. Desteklenecek 5 öncelikli alan şöyle sıralanıyor: Akıllı üretim sistemleri, Akıllı tarım, gıda ve hayvancılık, Finans teknolojileri, İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik Akıllı eğitim teknolojileri.     70 üniversitede eğitim 2025 itibariyle 20 üniversitede 70’ten fazla yapay zeka ve dijital temelli program bulunuyor. Kontenjanları tamamen dolan bu programların artması da hedefler arasında. 2025-2026 döneminde yapay zeka tabanlı programların bulunduğu üniversitesi sayısının 70’ye yükseltilmesi için çalışmalar sürüyor.